بەزىبىر ئاتالمىش مۇتەخخەسسىسلەر «خەلق پۇلىنىڭ قىممىتى ئۆرلىسە، خەلق پۇلىنىڭ سېتىۋىلىش كۈچىمۇ ئاشىدۇ،جۇڭگولۇقلار ماللارنى تېخىمۇ ئەرزان سېتىۋالالايدۇ »دەپ قاراشتى،راستىنلا شۇنداقمۇ؟ بۇ ئىككى يىلدىن بېرى،دۇنيا بازارلىرىدىكى نېفىت،ئالتۇن،كان بايلىقى،ئاشلىق ۋە راڭلىك مىتاللارنىڭ باھاسى باھا قاتلاپ ئۆسۈشكە باشلىدى،خەلق پۇلىنىڭ قىممىتىنىڭ ئۆرلىشىنىڭ سۈرئىتىنى بۇ تاۋارلار باھاسىنىڭ ئۆسۈشى بىلەن سېلىشتۇرغاندا ھىچنىمىگە دالدا بولالمايدۇ.دۆلەت ئىچىدە ئۆتكەن يىلنىڭ ئوتتۇرىدىن باشلاپ،جۇڭگونىڭ تاۋار ئىستىمال كۆرسەتكۈچى (Consumer Price Index) ئۆرلەشكە باشلىدى،ھەمدە ئوننەچچە يىلدىن بۇيانقى ئەڭ ئېغىر پۇل پاخالچىلىق كىرزىسىغا دۈچكەلدى،پۇقرالارنىڭ قولىدىكى پۇلمۇ بارغانسىرى «كارغا كەلمەس»بولۇپ قېلىشقا باشلىدى.خەلق پۇلى قىممىتى ئۆرلىمەستىن ئەكسىچە تۆۋەنلەپ كەتتى،مانا مۇشۇنداق ئەھۋالدا «خەلق پۇلىنىڭ سېتىۋىلىش كۈچىنىڭ ئېشىشى »نىڭ ئىپادىسى قەيەردە؟ بۇ ئەپسۇن جۇڭگونى ۋەيران قىلارمۇ؟
شىنخۇا تورىدىن دوۋخەنجاڭ ئوبزورى fbS
l$jn.
http://news.xinhuanet.com/comments/2008-03/27/content_7863072.htm $|! VP'VI
@`U7‑8)]
XpWqL9s_E
يالغاننى مىڭ قېتىم سۆزلىسە راستقا ئايلىنىدۇ،ناۋادا بىر ئەپسۇننى ئون مىلىيون قېتىملاپ يادىلىساق،بۇنىڭدىن نىمە نەتىجە چىقار؟ w}z
بېيجىڭ ۋاقتى 26-مارت چۈشتىن كىيىن بەيدۇدا «خەلق پۇلىنىڭ قىممىتى ئۆرلىدى»دىگەن سۆزنى ئاقتۇرىۋىدىم،ئون مىليونلىغان جاۋاپ سانى كۆرۈندى.قۇر-قۇرلاردا «خەلىق پۇلىنىڭ قىممىتى ئۆرلىدى»،«خەلىق پۇلىنىڭ قىممىتى ئۆرلىدى»،«خەلىق پۇلىنىڭ قىممىتى ئۆرلىدى»....خۇددى ئەپسۇنلاردەكلا ھەممە كىشىگە خەلق پۇلىنىڭ قىممىتى ئۆرلىشى كېرەكلىكىنى ئىشەندۈردى،«خەلىق پۇلىنىڭ قىممىتى ئۆرلىدى» ھەقىقەتكە ئايلاندى! wH[@#UP3l
o[^%�0uVF
ھالبۇكى،خەلىق پۇلىنىڭ قىممىتى راستلا ئۆرلىشى كېرەكمۇ؟جۇڭگو خەلق پۇلىنىڭ قىممەت ئۆرلىشىدىن يەنە قانداق پايدىغا ئېرىشتى؟؟ \` r5tQ�r
}:YS$'by
بەزىبىر ئاتالمىش مۇتەخخەسسىسلەر «خەلق پۇلىنىڭ قىممىتى ئۆرلىسە، خەلق پۇلىنىڭ سېتىۋىلىش كۈچىمۇ ئاشىدۇ،جۇڭگولۇقلار ماللارنى تېخىمۇ ئەرزان سېتىۋالالايدۇ »دەپ قاراشتى،راستىنلا شۇنداقمۇ؟ بۇ ئىككى يىلدىن بېرى،دۇنيا بازارلىرىدىكى نېفىت،ئالتۇن،كان بايلىقى،ئاشلىق ۋە راڭلىك مىتاللارنىڭ باھاسى باھا قاتلاپ ئۆسۈشكە باشلىدى،خەلق پۇلىنىڭ قىممىتىنىڭ ئۆرلىشىنىڭ سۈرئىتىنى بۇ تاۋارلار باھاسىنىڭ ئۆسۈشى بىلەن سېلىشتۇرغاندا ھىچنىمىگە دالدا بولالمايدۇ.دۆلەت ئىچىدە ئۆتكەن يىلنىڭ ئوتتۇرىدىن باشلاپ،جۇڭگونىڭ تاۋار ئىستىمال كۆرسەتكۈچى (Consumer Price Index) ئۆرلەشكە باشلىدى،ھەمدە ئوننەچچە يىلدىن بۇيانقى ئەڭ ئېغىر پۇل پاخالچىلىق كىرزىسىغا دۈچكەلدى،پۇقرالارنىڭ قولىدىكى پۇلمۇ بارغانسىرى «كارغا كەلمەس»بولۇپ قېلىشقا باشلىدى.خەلق پۇلى قىممىتى ئۆرلىمەستىن ئەكسىچە تۆۋەنلەپ كەتتى،مانا مۇشۇنداق ئەھۋالدا «خەلق پۇلىنىڭ سېتىۋىلىش كۈچىنىڭ ئېشىشى »نىڭ ئىپادىسى قەيەردە؟! 2}1(j
-O3^q.
«خەلق پۇلىنىڭ قىممىتى ئېشىش»نىڭ ئەكس تەسىرى شۇنداق روشەنلەشتى،ئۇ ھازىر جۇڭگونىڭ ئىقتىسادىنى ناھايىتى خەتەرلىك ھالەتكە كەلتۈرۈپ قويدى. Afo‑(!� v
v n~DtTp/
بىرىنچىدىن، جۇڭگو مەركىزى بانكىسىنىڭ قولىدا 1 تىرلىيون 600 مىليارد ئامرىكا دوللىرىلىق تاشقى پېرىۋوت زاپاس سوممىسى بار ئىدى،خەلق پۇلى ھەر بىر پىرسەنت ئۆرلىسە، باش بانكا 100 مىلياردتىن كۆپ خەلق پۇلى زىيان تارتىدۇ.ئىككىنچىدىن، جۇڭگونىڭ تاشقى سودا كارخانىلىرى خەلق پۇلىنىڭ قىممىتى ئۆرلەش سەۋەبىدىن رىقابەت كۈچىنى يوقىتىدۇ،بۇنىڭ بىلەن نۇرغۇن كارخانىلار تاقىلىدۇ، ئىشسىزلار كۆپىيىدۇ. 10- مارت تاموژنا تارماقلىرىنىڭ دوكىلاتىدا،فېۋرالدىكى جۇڭگو تاۋارلىرىنىڭ سودا قىممىتى 8.56 مىليارد ئامرىكا دوللىرى بولغان،بۇ قىممەت يانۋاردىكى 19.49 مىليارد ئامرىكا دوللىرىدىن زور دەرىجىدە تۆۋەنلەپ كەتكەن،ھەمدە ئۆتكەن يىلدىكى شۇ ۋاقىتلىق ئېشىش سوممىسىنىڭ ئاران 6.5 % گىلا تەڭلەشكەن. ھالبۇكى تاشقى سودا ئۆلكىسى بولغان گۇڭدوڭ،دۇڭۋەن قاتارلىق تاشقى سودا كارخانا رايونلېرىدا،بىر قىسىم كارخانىلار تاقىلىپ ياكى چۆلدەرەپ قالغان، مانا بۇ ھادىسىلەرنىڭ ھەممىسى خەلق پۇلىنىڭ قىممىتىنىڭ ئۆرلىشى بىلەن زىچ مۇناسىۋەتلىك. N%/Qc hu
3zY"9KUN
تېخىمۇ مۇھىم بولغىنى،«خەلق پۇلىنىڭ قىممىتى ئېشىشى»دۆلەت ئىچىدىكى پۇل پاخاللىقىنى كەلتۈرۈپ چىقىرىدىغان مۇھىم سەۋەپلەرنىڭ بىرى. «خەلق پۇلىنىڭ قىممىتى ئېشىش» ھازىر بارلىق ئاۋام بىلىدىغان ئىش بولۇپ قالغاچقا، دۇنيا بازىرىدىن زور مىقتاردىكى «كۆيدۈرمە مەبلەغ» جۇڭگوغا ئېقىپ كىرىپ پايدا ئېلىپ،جۇڭگو تاشقى پېرىۋوتىنىڭ غەيرى ھالدا شىددەت بىلەن ئۆسۈشىنى كەلتۈرۈپ چىقىرىپ، باش بانكا زور مىقتاردا پۇل تارقىتىشقا مەجبۇر بولۇپ، جۇڭگو دۆلەت ئىچىدىكى پۇل ئوبوروتىنىڭ زور دەرىجىدە ئېشىنىشىنى كەلتۈرۈپ چىقىرىپ،پۇل پاخاللىقىنىڭ بىخلىنىشىغا پايدا بولدى. [3;J,P=&
&6FRw0GX
باش بانكىنىڭ ۋە تاموژنىنىڭ سان -سېفىرلىرىغا ئاساسلانغاندا،2007- يىلنىڭ ئاخىرىدا،دۆلەتنىڭ تاشقى پېرىۋوتى 1تېرلىيون 528مىليارد 200مىليون دوللارغا يەتكەن،بۇ 2006 - يىلدىكى ئوخشاش ۋاقىتلىق قىممەتتىن 461مىليارد900 مىليون دوللار ئاشقان. شۇ مەزگىلدىكى تاۋار قىممىتى 262مىليارد 200 مىليون دوللارغا يەتكەن.دىمەك بۇ يەردىكى قىممەت پەرقى 200 مىليارد دوللاردىن ئېشىپ كەتكەن.دىمەك مۇش ئاشقان پۇلنىڭ ھەممىسى چەتئەلنىڭ «كۆيدۈرمە مەبلەغ»ھىساپلىنىدۇ. باش بانكا بۇ 200مىليارد كۆيدۈرمە مەبلەغنى سېتىۋىلىش ئۈچۈن،يەنە 1تىرلىيون400 مىليارد خەلق پۇلى تارقىتىشقا مەجبۇر بولىدۇ،بۇنى پۇل كويفىنتى 3.97 گە كۆپەيتىپ ھىساپلىساق، بۇ 1تىرلىيون400 مىليارد يۇقۇرى قىممەتلىك قەرز پۇل ئەمەلىيەتتە بازارغا 5تىرلىيون 560 مىليارد خەلىق پۇلىنى كىرگۈزگەنگە باراۋەر بولىدۇ.ھالبۇكى 2007 -يىلى جۇڭگونىڭ بۇ خىلدىكى بازار پۇلى كۇۋادىرات بىلەن ئېشىپ،5 تىرلىيون 770 مىليارد يۇەنگە يېتىپ بولغان بولۇپ،بۇ پۇل بىلەن تەڭلىشىپ قالدى. روشەنكى، خەلق پۇلىنىڭ قىممىتىنىڭ ئېشىشى كەلتۈرۈپ چىقارغان «كۆيدۈرمە مەبلەغ»نىڭ ئېقىپ كىرىشى،قۇڭگودا زور مىقتاردىكى ئېشىنما ئوبوروتنىڭ پەيدا بولۇشىنىڭ بىۋاستە سەۋەبىدۇر.ئوبوروت ئېشىنسا، بانكىنى قەرز پۇل تارقىشىقا مەجبۇر قىلىدۇ،قەرز پۇل قىممىتىنىڭ شىددەت بىلەن ئېشىشى بىلەن،مەبلەغ سېلىشنىڭ غەيرى جانلىنىپ كىتىشى،ئۆي باھاسىنىڭ ئۆرلىشى،پاي چەك بازىرىنىڭ ئېشىشى،بايلىق قىممىتىنىڭ ئىشىشى قاتارلىق ھادىسىلەرمۇ قوشۇلۇپ كىلىدۇ.بۇ مەبلەغ جەمئىيەتنىڭ قاتلاملىرىغا سىڭىپ كىرىپ،ئەڭ ئاخىرىدا پۇل پاخاللىقىنى كەلتۈرۈپ چىقىرىدۇ. {_|~G|Z
\0 6fP4?
25-مارت،خەلق پۇلىنىڭ دوللارغا پېرىۋوت باھاسىدا 7 يۇەن بەش پۇڭلۇق ئۆتكەل بۇزۇلۇپ،7.0436 يۇەنلىك رىكورت يارىتىلدى،شۇنىڭ بىلەن خەلق پۇلى 2008 -يىلنىڭ بېشىدىكى 3 ئاي ئىچىدىلا،4% ئېشىپ كەتتى.بۇ خىل ھەر ئايدا بىر پىرسەنتتىن قىممەت ئېشىشنى پەقەت «غالجىرلاشقان»دەپلا تەسۋېرلەش مۇمكىن. بۇ جۇڭگو تاشقى سودا تاۋارلىرىنىڭ باھاسىنىڭ ھەر ئايدا 1% تىن ئېشىپ بارىدىغىنىدىن دېرەك بېرىدۇ،ناۋادا بۇ خىل ۋەزىيەت داۋاملاشسا،جۇڭگونىڭ كۆپىنچە تاشقى سودا كارخانىلىرى ئەجەل گىردابىغا بېرىپ قالىدۇ. خەلق پۇلىنىڭ قىممىتىنىڭ تېز سۈرئەتتە ئېشىشىمۇ ،چەتئەلنىڭ «كۆيدۈرگۈچ مەبلىغى»نىڭ تېخىمۇ غالجىرانە ئېقىپ كىرىشىنى تېزلىتىدۇ. «شاڭخەي پاي-چەك گېزىتى»نىڭ خەۋىرىگە ئاساسلانغاندا،2008 -يىلى يانۋار ۋە فېۋرالدا،جۇڭگونىڭ تاشقى پېرىۋوتى 118مىليارد 900 مىلىيون دوللار ئاشقان،بۇنىڭ ئىچىدە كىلىش مەنبەسىنى ئېنىق چۈشەندۈرگىلى بولىدىغىنى ئاران 47 مىليارد 100 مىليون دوللار بولۇپ، قالغان 71مىليارد 700 مىليون دوللارنى چۈشەندۈگىلى بولمايدىكەن.بۇ پۇللارنى ئاساسەن خەلق پۇلىنىڭ ئۆسۈشىگە كۆزىنى قىزارتىپ ئېقىپ كىرگەن كۆيدۈرمە مەبلەغ دىيىشكە بولىدۇ.باش بانكا يەنە بۇ 71 مىليارد دوللار ئۈچۈن بازارغا 500مىليارد پۇل سېلىشقا مەجبۇر بولىدۇ،بۇ 2 تىرلىيون بازار پۇلىغا تەڭ بولىدۇ.ماھىيەتتە «كۆيدۈرمە مەبلەغ»ئاللىقاچان جۇڭگونىڭ پۇل ئوبوروتىنىڭ ئېشىنىشىنى بۇزۇپ بولدى،بۇ خىل ئەھۋالدا بازارنى ئېچىپ يۈرگۈزۈش،پۇل ئامانىتىنىڭ ئۆسۈم نىسبىتىنى كۆتۈرۈش،ئۆسۈم قوشۇش قاتارلىق ۋاستىلەرنىڭ رول ئوينىيالىشى ئىنتاينن تەس.بۇ بىر تەرەپتىن سۇ سۈمۈرۈش پومپىسىنى قۇرۇپ،يەنە بىر تەرەپتىن كەلكۈننى بدشلىغاندەكلا بىر ئىش!بۇ خىل ئەھۋالدا سۇنى مەڭگۈ سۈمۈرۈپ بولغىلى بولمايدۇ. 1$? O5.X:
Yq4_ss'nB
شۇنداق ئېيتىشقا بولىدۇكى،«خەلق پۇلى قىممىتى ئېشىش»نىڭ كۆزلەنمىسى تۈزەلمىسە،قىممىتىنى يوقاتقان دوللار جۇڭگوغا سەلدەك ئېقىپ كىرىۋېرىدۇ ۋە جۇڭگونىڭ پۇل پاخاللىقىنى ئاشۇرىۋىتىدۇ،ھالبۇكى بۇ «كۆيدۈرمە مەبلەغ»قوسىقىنى تويغۇزۇپ جۇڭگودىن چىكىنىپ چىققان چېغىدا،جۇڭگودا يەنە 98 -يىلدىكى ئاسىيا پۇل-ئامانەت كىرزىسىدەك بىر ھالەت شەكىللىنىشى مۇمكىن،بۇ بەكمۇ قورقۇنچلۇق بىر ئەھۋال! c gc|
G
Nj*J~&6G
ھەممىدىن بىچارىسى يەنىلا جۇڭگونىڭ پۇقرالىرى.خەلق پۇلىنىڭ قىممىتىنىڭ .ئېشىش ياكى ئاشماسلىقى جۇڭگو پۇقرالىرىغا نىسبەتەن بىلىپ-بىلمەيدىغان مۇجىمەل بىر ئىش،نۇرغۇن خەۋەرلەرنىڭ تەسىرى بىلەن جۇڭگولۇقلار خەلق پۇلىنىڭ قىممىتىنىڭ ئاشىدىغىنىنى بىلدى،ئەمما نىمىشقا قىممىتى ئۆسىدىغىنىنى،قانچىلىك ئۆسىدىغىنىنى تېخى بىلىشمەيدۇ.ئەمما خەلقارادا خەلق پۇلىنىڭ ئېشىشى نەچچە يىل ئىلگىرىلا ئىقتىسادى ساھەدىكى قىززىق نوقتا بولۇپ قالغانىدى.نۇرغۇن پۇل ماگىناتلىرى ئۇنى كۆزلەپ قاپقان قۇرۇپلا قالماستىن،ھەر قايسى ئەللەر ھۆكۈمەتلىرىمۇ بۇنىڭغا قاتنىشىپ،خەلق پۇلىنىڭ قىممىتىدە رول ئوينىدى.ماھىيەتتە خەلق پۇلىنىڭ قىممىتى مەسىلىسى دۇنياۋى ئىقتىسادى ۋە سىياسى سەھنىدىكى كۈچ سىنىشىشقا ئايلىنىپ بولدى،مەيلى نەتىجىنىڭ قانداق بولۇشىدىن قەتئىينەزەر،زىيانغا ئەڭ ئېغىر ئۇچرايدىغىنى يەنىلا جۇڭگو پۇقرالىرىدۇر! چۈنكى بىز ياكى باي،ياكى گاداي بولايلى،قولىمىزدىكى ھامىنى خەلق پۇلى خالاس! :g}WN
52q@&')D4M
زىيىنى بارلىقىنى بىلىپ تۇرۇپ،خەلق پۇلى يەنە نىمىشقا قىممىتىنى ئۆستۈرىدۇ؟! ~A}"s-Kq5
�'D-eF J5
ئاممىۋى سورۇندا «خەلق پۇلىنىڭ قىممىتىنى ئۆستۈرۈش»دىگەن ئۇقۇمنى ئەڭ بالدۇر ئوتتۇرىغا قويغىنى ياپونلۇقلاردۇر.2002-يىلى 4- دىكابىر ياپوننىڭ مالىيە مىنىستىرلىكىدىكى كۇروداخارۇخىكو (黑田东彦) ئەنگىلىيەنىڭ «مالىيە ۋاقىتلىق گېزىتى»دە ئالان قىلغان ماقالىسىدا بۇ تېمىنى ئوتتۇرىغا قويغان.ھەمدە جۇڭگونى خەلق پۇلىنىڭ قىممىتى ئۆرلىشىگە مەسئول بولىدىغىنىنى ئوتتۇرىغا قويغان.شۇ ۋاقىتتىن باشلاپلا «خەلق پۇلىنىڭ قىممىتى ئۆستۈرۈش» دۇنيا ئىقتىساد ۋە سىياسىي سەھنىسىدىكى مۇھىم تېما بولۇپ،جۇڭگو،ئامرىكا ۋە ياۋروپا رەھبەرلىرى ھەر قېتىم كۆرۈشكەندە چوقۇم سۆھبەتلىشىدىغان تېمىغا ئايلانغان.ئامرىكا پارلامىنتى ھەتتا كۆپ قېتىم ھەيۋە قىلىپ،ناۋادا خەلق پۇلىنىڭ قىممىتى ئۆسمەيدىكەن،ئامرىكا قانونىي ۋاستە بىلەن جۇڭگونى جازالايدۇ دەپ جار سالغان. 2007- يىلى ئىيوندا،دۇنياۋى پۇل-مۇئامىلە تەشكىلاتى كىشىنىڭ ئەقلىگە سىغمىغان ھالدا ھەتتا جۇڭگوغا «لايىق كىلىدىغان» نازارەت قىلىش پىرىنسىپنى تۈزۈپ چىققان.گەرچە قارىماققا بۇ پىرىنسىپ 185 ئەزا دۆلەتكە ئۈنۈملۈكتەك كۆرۈنگىنى بىلەن،ماھىيەتتە بۇ پىرىنسىپ جۇڭگوغا قارىتا تۈزۈلگەن بولۇپ،مەقسىدى جۇڭگو پۇلىنىڭ كۇرسىنى چۈشۈرۈش ئىدى. =S
4_^UY;
P7&a~N$T6W
غەرىپنىڭ خەلق پۇلىنىڭ كۇرسىنى چۈشۈرۈشى ئاخىرىدا ئۇلارنىڭ مەنپەئەتىگە تاقىلىدۇ.بىر تەرەپتىن،خەلق پۇلىنىڭ قىممىتى ئاشسا،غەرپنىڭ جۇڭگوغا بولغان ئىكسپورتى ئاشىدۇ،شۇنىڭ بىلەن بىرگە جۇڭگو ماللىرىنىڭ ئۇلارنىڭ دۆلىتىگە بولغان ئىمپورتى چەكلىمىگە ئۇچرايدۇ،يەنە بىر جەھەتتىن،خەلق پۇلىنىق قىممىتىنىڭ ئۆرلىشى كۇرسى چۈشكەن ئامرىكا دوللىرى ئۈچۈن ناھايىتى كۆڭۈلدىكىدەك «كەلكۈن توختىتىش مەيدانى» ۋە بىخەتەر«قىممەت ئاشۇرۇش»مەيدانى ھىساپلىنىدۇ.پەقەت خەلق پۇل قىممىتى داۋاملىقلا ئۆرلەيدىكەن،ۋالتىس كوچىسىدىكى چوڭاملار خەتەرسىز ھالدا دوللارلىرىنى جۇڭگو بازىرىغا سالىدۇ،خەلق پۇل مۆلىكىنى سېتىۋالىدۇ،خەلق پۇلىنىڭ ئۆسۈشىنى ساقلاپ،پۇل بەلگىلىك ئۆسكەندىن كىيىن،ۋالتىس كوچىسىدىكى چوڭاملار جۇڭگودىن سان-ساناقسىز بايلىقنى ھىچقانچە كۈچىمەيلا ئېلىپ كىتەلەيدۇ! BR8z%R
/PE3>"|w�E
شۇڭا ماھىيەت جەھەتتىن ئېلىپ ئېيتقاندا،«خەلق پۇلىنىڭ قىممىتىنى ئۆستۈرۈش» پەقەت غەرپ دۇنياسىنىڭ ئۆز مەنپەئەتى ئۈچۈن،ئويلاپ چىقارغان بىر ئوي-خىيال خالاس!غەرپ ئاممىنىڭ غۇلغۇلىسى ۋە سىياسى شەخسلەرنىڭ ئوت قۇيۇشى بىلەن كىشىلەرنىڭ ئىدىيىسىگە تەسىر قىلىپ،كىشىلەرگە خەلق پۇلىنىڭ قىممىتىنىڭ ئۆسۈشىنى «ئەقىلگە ئۇيغۇن»دىگەن تەسىرنى بېرىپ،خەلق پۇلىنىڭ مۇقىم ھالدا قىممەت ئۆرلىتىشىگە شارائىت ھازىرلايدۇ.بۇنىڭدىكى ئاخىرقى مەقسەت يەنىلا مەنپەئەتكە ئېرىشىش بىلەن بىرگە،جۇڭگونىڭ كۈچىيىپ زورىيىشىنى چەكلەش خالاس!بۇ جەھەتتە 80- يىللاردىكى ياپوننىڭ تەجرىبىسى جۇڭگونى ناھايىتى جانلىق مىسال بىلەن تەمىن ئېتىدۇ. wWko9h=|mQ
b&"=W9(V�
ئۇنداقتا،غەرپنىڭ بېسىمىغا قارشى تۇرۇش ئۈچۈن بىز قانداق قىلىشىمىز كېرەك؟!ئاددىي ھالدا بۇنىڭغا قارشى تۇرۇشقا بولمايدۇ.دۇنياۋىلىشىش جەريانىغا ئەگىشىپ،جۇڭگو بىلەن دۇنيا ئەللىرىنىڭ ئىقتىسادى گىرەلەشتى،جۇڭگو چوقۇم دۇنيادىكى مۇھىم دۆلەتلەر بىلەن ھەمكارلاشقاندىلا،ئاندىن جۇڭگونىڭ تەرەققىياتى ئۈچۈن ياخشى دىپلوماتىك مۇھىت ھازىرلىيالايدۇ.ئەمما داۋاملىق خەققە يول قويىۋېرىشكىمۇ بولمايدۇ،خەلق پۇلىنىڭ قىممەت ئۆستۈرۈشى غەرپنىڭ مەنپەئەتىگە تاقىلىدىغان مۇھىم مەسىلە،جۇڭگو ئۈچۈنمۇ ھايات-ماماتلىق مۇھىم مەسىلە!جۇڭگو پۇلىنىڭ قىممىتىنىڭ ئۆسۈش -ئۆسمەسلىكى جۇڭگونىڭ تاشقى سودىسىغا،باش بانكا تاشقى پېرىۋوت زاپسىغا ۋە دۆلەت ئىچىدىكى پۇل ئوبوروتىغا بىۋاستە تەسىر كۆ رسىتىدۇ، ھەمدە ئەڭ ئاخىرىدا ئىقتىسادنىڭ گۈللىنىشى ۋە خەلقنىڭ بايلىق تەقسىملىشىگە تەسىر كۆرسىتىدۇ. Q6Vy}
;-~
Wfh+
شۇنداق بولغاچقىلا،جۇڭگو ھۆكۈمىتى پۇل پېرىۋوت مەسىلىسىدە ئىنتايىن ئېھتىيات بىلەن ئىش كۆرىۋاتىدۇ،2005- يىلدىكى پېرىۋوت ئىسلاھاتىدىن كىيىن،خەلق پۇلى ئاستا-ئاستا قىممەت ئۆزگەرتىش يولىغا كىردى،بۇ ھەم جۇڭگونىڭ مۇقىم تەرەققىي قىلىشىدا مۇھىم رول ئوينىدى.ئەمما دۇنيا ۋە دكلەت ئىقتىسادىنىڭ ئۆزگىرىشىگە ئەگىشىپ،خەلق پۇلىنىڭ قىممەت مەسىلىسى ئىنتايىن مۇرەككەپلىشىپ،قىممىتىنى قانداق ئۆستۈرۈش،قانچىلىك ئۆستۈرۈش مەسىلىسى ئىقتىسادقا مۇھىم تەسىر كۆرسىتىدىغان ئامىلغا ئايلىنىپ قالدى. u3R0_8 _.w
v}Gq.(b
يېقىندىن بۇيان،بىر قىسىم ئاتالمىش ئىقتىساد مۇتەخخەسسىسلىرى خەلق پۇلىغا رىتسىپ ياسىدى،ئۇلارنىڭ بەزىسى تېز سۈرئەتتە قىممەت ئاشۇرۇپ،بىر قېتىمدىلا ھەل قىلىشنى تەرغىپ قىلسا،يەنە بەزىلىرى خەلق پۇل قىممىتىدە بىرلا دوللارغا ئېسىلىۋالماي،ھەممە پۇلنى تەڭ كۆزدە تۇتۇشقا چاقىردى.ماھىيەتتە بۇ ئىككى خىل قاراش ئوخشىشىدۇ،ئۇنىڭ ھەممىسى خەلق پۇلىنىڭ قىممىتىنى تېز سۈرئەتتە ئاشۇرۇشنى تەرغىپ قىلىدۇ.چۈنكى دوللار ھازىر ياۋرو ۋە فونتسىتىرلىڭغا ئوخشاش پۇللارغا قارىغاندا كۇرسى چۈشىۋاتىدۇ،ناۋادا خەلق پۇلى باشقا پۇللارنىمۇ كۆزدە تۇتسا،ئۇ چاغدا دوللار زور قىمەتتە ھەم تېز سۈرەتتە قىممەت ئاشىدۇ،بۇ كىشىلەرنىڭ قارىشىچە خەلق پۇلىنىڭ قىممىتىنى تېز سۈرئەتتە ئاشۇرغاندا،خەۋپ -خەتەرمۇ ئاز بولىدۇ،دۆلەت ئىچىدىكى پۇل پاخاللىقى پەسىيىدۇ دەپ قارايدۇ،ئەمما ئەمەلىيەتتە بۇ خىل قاراش تۈپتىن خاتا. INby0S
^Jc s0c @\
ناۋادا خەلق پۇلى قىممەت ئۆستۈرسە قانچىلىك ئۆسۈشى كېرەك؟6 ھەسسىمۇ ياكى 5 ھەسسىمۇ؟بۇنىڭدىكى ئاساس نىمە؟خەلق پۇلى قىممەت ئاشقاندىن كىيىن،جۇڭگونىڭ ئېكىپورت سودىسى قانداق قىلىدۇ؟¬! باش بانكىدىكى زور مىقتاردىكى تاشقى پېرىۋوت زاپسىنى قانداق قىلىش كېرەك؟دۆلەت ئىچىدىكى پۇل پاخاللىقى پەسەيمىسە يەنە قانداق قىلىش كېرەك؟ 7G.IGXK$
)?^0< style=""> #s
ھازىر جۇڭگونىڭ تاشقى سودا كارخانىلىرى ئامرىكا ئېھتىياجىنىڭ تۆۋەنلىشى،خام-ئەشيانىڭ قىممەتلىشىشىدەك قوش تۈرلۈك بېسىمغا دۈچكەلدى.گۇاڭدوڭدا نۇرغۇن كارخانىلار تاقىلىپ قالدى،بۇ خىل ئەھۋالدا،خەلق پۇلىنىڭ قىممىتىنى تېز سۈرئەتتە ئۆستۈرۈش جۇڭگو كارىانىلىرىنى گۆر ئاغزىغا ئىتتىرىدۇ خالاس!باش بانكىنىڭ قولىدىكى تاشقى پېرىۋوت زاپسىمۇ خەلق پۇلىنىڭ سەۋەبىدىن زور زىيانغا ئۇچرايدۇ.بۇ بايلىقلارنى جۇڭگو ئۆزبايلىقىنى سەرپ قىلىپ ۋە ئەمگەكچىلەرنىڭ قان-تەرى بەدىلىگە ئېرىشكەن.بۇنى خەلق پۇلىنىڭ قىممىتىنى دەپلا يوقىتىۋەتسەك بولامدۇ؟ھازىرقىدەك جۇڭگو زور مىقتاردىكى پېرىۋوت زاپسى مەزگىلىدە جۇڭگو ئىقتىسادىغا دورا بەرگۈچىلەر ئەقىلسىز بولمىسىلا ئۇنىڭ چوقۇم باشقا يامان مەقسىدى بولغان بولىدۇ. '*MNRduE6
6AKH0t|4
خەلق پۇلىنىڭ داۋامىلىق قىممەت ئۆستۈرۈشىدىن پەيدا بولغان يامان ۋەزىيەتتىن ساقلىنىش ئۈچۈن،مۇكەممەل ئامال تاپقىلى بولمايدۇ،بىز پەقەت ئەڭ جىددىي ۋە ئەڭ مۇھىمىدىن ئىش باشلىشىمىز لازىم،جۇڭگوغا نىسبەتەن،ھازىرقى ئەڭ مۇھىم مەسىلە پۇل پاىاللىقىنىڭ بىخ سۈرۈشىدۇر!بۇنى پەيدا قىلغان ئەڭ مۇھىم سەۋەپلەرنىڭ بىرى دەل «كۆيدۈرمە مەبلەغ»نىڭ ئىقىپ كىرىپ،بازاردا ئېشىنىش پەيدا قىلىشى،ناۋادابىز بۇ «كۆيدۈرمە مەبلەغ»نىڭ ئېقىپ كىرىشىنى بېشىدىنلا تازىلىمىساق،بىزنىڭ ھەر خىل جىددىي ئىقتىسادىي ئاماللىرىمىزمۇ پەقەتلا «بۇلۇت سۇ سۈمۈرگەندەك»لا،مەڭگۈ تۈگىمەيدۇ. B4bC6$Lg
c}kZ
x1
بىز شۇنى تونۇپ يىتىشىمىز كېرەككى،«قىممەتنىڭ ئۆسۈشى»خەلق پۇلىنىڭ بىردىنبىر تاللىشى ئەمەس،جۇڭگو ئۈچۈن ئەڭ رىئال ۋە ئەڭ ئۈنۈملۈك چارە خەلق پۇلىنىڭ قىسقا مۇددەتلىك ئۆسۈش ۋەزىيىتىنى كونترول قىلىش،شىياڭگاڭغا ئوخشاش پۇل پېرىۋوت نىسبىتىگە باغلاش شەكلى ئارقىلىق،ھازىرقى خەلق پۇلى پېرىۋوت تۈزۈمىنىڭ ئاساسىدا،دوللارنى چىڭ تۇتۇپ،خەلق پۇلى بىلەن دوللارنىڭ پېرىۋوت نىسبىتىنىڭ مۇقىملىقىنى ساقلاش! پەقەت مۇشۇنداق قىلغاندىلا،باش بانكا قولىدىكى تاشقى پېرىۋوت زاپسىنىڭ قىممىتى چۈشمەيدۇ، پەقەت مۇشۇنداق قىلغاندىلا،تاشقى «كۆيدۈرمە مەبلەغ»نىڭ ئېقىپ كىرىشىنى تېزگىنلىگىلى بولىدۇ،پەقەت مۇشۇنداق قىلغاندىلا بىر قىسىم كىرىپ بولغان «كۆيدۈرمە مەبلەغ»نى قوغلىۋەتكىلى بولىدۇ،گەرچە بۇ خىل سىياسەت خەلقارالىق بېسىم ئېلىپ كەلسىمۇ،ئەمما بىز تاقابىل تۇرمىساق،مەنپەئەتىمىز بىخەتەرلىككە ئىگە بولمايدۇ،بىز 80 -يىللاردىكى ياپونىيەنىڭ خاتالىقىنى ئۆتكۈزمەسلىكىمىز لازىم،جۇڭگونىڭ تىنچ تەرەققىيات مۇساپىسى ئۆزىمىزنىڭ خەلق پۇلى ئۈچۈن قۇربان بولسا بولمايدۇ.
تولۇق ئوقۇش
