2010年10月13日

قۇتبىلىك - يۈرەك سۆزلىرىم

بىلىشىمچە بىزنىڭ كومپيۇتېر مەشغۇلات سىستېمىللىرىنى بىلىشىمىز DOS مەشغۇلات سىستېمىسىدىن باشلانغانغۇ دەيمەن،ئاندىن Windows نىڭ كۆزنەكلىك مەشغۇلات سىتېمىسى بىىلەن ئۇچراشتۇق، يېقىنقى ئۈچ -تۆت يىل مابەينىدە XP,Vista,Win7 دىگەندەك مەشغۇلات سىستېمىللىرىنى ئىشلىتىپ ئۆتتۇق،ئارلىقتا غەيرەتلىك ياشلىرىمىز ئۆزلىكىدىن ئۇيۇشۇپ Xpنى تەرجىمە قىلىپ تارقاتتى، ئەمدىلا كومپيۇتېر چۈشەنچىسى شەكىللىنىۋاتقان، ئۇيغۇرتىلىدىن باشقا تىللارنى دىگەندەك بىلىپ كىتەلمىگەن نۇرغۇن كىشىللىرىمىز بۇلارنىڭ تارقاتقان سىستېمىسىدىن ئۆزىگە لايىق مەنپەئەتكە ئىرىشتى، يەنە ئوچۇق كودلۇق بولۇۋاتقان Ubuntu مەشغۇلات سىستېمىسىمۇ بىر قىسىملىرىمىزنىڭ دىققىتىنى قوزغىدى، ئىشلىتىپ باققانلار تەۋىسيە قىلىشتى، يەنە بىر قىسىم ئوت يۈرەكلەر بۇنى تەرجىمە قىلىشقا ئاتلاندى، بۇ مەشغۇلات سىستېمىسىنى ئىشلىتىدىغانلار ئارىمىزدا ئاستا-ئاستا كۆپەيمەكتە، كومپيۇتېر بىلىملىرىگە بولغان بىلىش دەرىجىمىزنىڭ ئوخشاش بولماسلىقى تۈپەيلىدىن بەزىللىرىمىز Xp نى تاللىدۇق، بەزىللىرىمىز Ubuntu نى تاللاۋاتىمىز، بۇنى مىنىڭچە ئۇيغۇرلار ئارسىدا مودا بولىۋاتقان بىلوگ ئويناشقا ئوخشىتىشقا بولىشى مومكىن، دەسلەپ بىلوگ بىلەن تۇنۇشقانلار بىلوگسىپوت، بىلوگبۇس قاتارلىق بىلوگلارنى ئىشلەتتى، كىيىن PJ بىلوگقا كۆچتى، ئاندىن ۋوردپرېسكە كۆچۈشكە باشلىدى، دىمەكچى ئۇيغۇر بىلوگگىرلارنىڭ كومپيۇتېر بىلىم قۇرۇلمىسىنىڭ ئېشىپ بېرىشى ئۇلارنى ھازىرقى زاماندىكى ئەڭ ئىلغان بىلوگ سىستېمىسىنىڭ بىرى بولغان ۋوردپرېس سىستېمىسىنى ئىشلىتىشنى كەلتۈرۈپ چىقاردى، شۇنىڭدەك ئۇيغۇرلارنىڭ قايسى مەشغۇلات سىستېمىسىنى ئىشلىتىشىمۇ كومپيۇتېر بىلىم قۇرۇلمىسىنىڭ قانچىلىك ئىكەنلىكىنى شەرت قىلىدۇ، كومپيۇتېردا ئەمدى تىلى چىقىۋاتقان ئاجىزلىرىمىزغا Ubuntu ئىشلەت دىسەك قىينىلىپ قېلىشى مومكىن، تەرەققىيات ئاستا-ئاستا بولىدۇ، كومپيۇتېر بىلىمى ئېشىپ XP ھاجىتىدىن چىقالمىغانلارغا Xp نى زورلىغىلىمۇ بولمايدۇ، بۇنداق كىشىللىرىمىز بىزنىڭ ئالدىمىزدا مېڭىپ بىزلەرگە يول ئاچىدۇ، بىز بۇيەردە Xpنى تەرجىمە قىلىپ تارقاتقانلارغا، Ubuntuنى تەرجىمە قىلىۋاتقان ۋە تەۋىسيە قىلۋاتقانلارغا، ئۇيغۇرلارنىڭ كومپيۇتېر سەۋىيىسىنىڭ ئېشىشىغا ئاكتىپ تەسىر كۆرسىتىۋاتقانلارغا كۆپ رەخمەت ۋە تەشەككۈلەرنى ئېيتمىز.
بىرقانچە ھەپتە ئىلگىرى تېڭشۇننىڭ تورمەشغۇلات سىستېمىسى توردا ئېچىۋىتىلدى، تورداشلار بۇنى كۆرۈپ بۇ سىستېمىدا تورمەشغۇلات سىستېمىسىنىڭ ئاساسىي ئەندىزى شەكىللىنىپ بولغانلىقىنى ئېيتىشىتى. يەنە 10-ئاينىڭ 10- كۈنى يېڭىلاپ تارقىتىلغان Ubuntu مەشغۇلات سىستېمىدا تور مەشغۇلات سىستېمىسىنىڭ قىسمەن ئالاھىدىلىكىرىنىڭ قېتىلغانلىقى بايقالدى، يەنە گوگېل Chrome OS ناملىق تور مەشغۇلات سىستېمىسىنى توختىماستىن يېڭىلاپ تارقىتىۋاتىدۇ، گوگېلنىڭ ئاندرويىد مەشغۇلات سىستېمىسى ۋە Chrome OS نى ئىشلەپ تارقىتىشى ھەم تىز سۈرئەتتە يېڭىلىشى، يەنە IPV6 نىڭ قوللىنىشقا باشلانغانلىقى ئالدىمىزدا بىر ئىنقىلاپ خاراكتىرلىك ئۆزگىرىشلەرنىڭ بولىدىغانلىقىنى بىزنىڭ كومپيۇتېر تۇرمۇش ئادەتلىرىمىزنىڭ باشقا چوڭ شىركەتلەرنىڭ ئىدىيىسى بويىچە ئۆزگىرىپ كىتىدىغانلىقىنى،تەكلىماكاندا چوڭ بولىۋاتقان بىزلەرنىڭ تېخىمۇ تېرىشمىساق بولمايدىغان جاپالىق كۈنلەرگە قەدەم قويۇۋاتقانلىقىمىزدىن دىرەك بىرىدۇ.
يىراق بولمىغان كەلگۈسىدىكى بۇ ئىنقىلاپنىڭ ئىسمىنى «بۇلۇت» ئىنقىلاۋى دەپ ئاتىلىپ قالىدىغاندەك تۇرىدۇ، چۈنكى ئاندرويىد قاتارلىق كۆچمە ئۈسكىنە مەشغۇلات سىستېمىسى ۋە Web OS نىڭ تەرەققى قىلىشى «بۇلۇت» ئۇقۇمىنى مەركەز  قىلىۋاتىدۇ، مەشغۇلات سىستېمىسى بۇرۇنقى قاتتىق دېسكىغا ئۇچۇر ساقلاشتىن تور مۇلازىمىتىرىغا ئۇچۇر ساقلاشقا، بارلىق شەخسى ئۇچۇر، ماترىياللارنىڭ تور مەشغۇلات سىستېمىسىنىڭ ئىچىدە بولىشىغا يۈزلەنمەكتە، بۇنىڭ بىزگە بەرگەن مەنىسى شۇكى بىزنىڭ بۇندىن كىيىنكى كومپيۇتېر تەرەققىياتىمىزمۇ مۇشۇ «بۇلۇت» ۋە Web OS لارنى مەركەز قىلىپ تەرەققىي قىلىدۇ.
بىزدە كېمىنىڭ رولىنى تۇتقىدەك قۇدىرەت يوق، لىكىن بىزدە تىرىشىپ كىمىگە چىققۇدەك جاسارەت بار ، كومپيۇتېر دۇنياسىنىڭ تەرەققىياتى بىز ئۇيغۇرلارنىڭ ئۇمۇمىي تەرەققىيات ئىشلىرىغىمۇ ئاكتىپ تەسىر كۆرسىتىدۇ، بۇ تەسىر كۆرسىتىش بىزنىڭ مۇشۇ كىمىگە يىتىشىپ مېڭىش ماڭالماسلىقىمىزدا بوپ قالىدۇ. بۇخىل يېڭى تېخنىكىلارنىڭ يارتىلىشى بىزدىن مۇشۇ ساھەگە تىزدىن كىرىشىپ تۇرشىمىزنى، سۇ كەلگۈچە توغان سېلىشىمىزنى ئەسكەرتىۋاتىدۇ، چوڭ شىركەتلەرنىڭ ئىقتىسادتا، تېخنىكىدا بىرلىشىپ يېڭىلىق يارتىشى بىزدىن «خەقتىن ئىككى سائەت ئاز ئوخلاش» لازىملىقىمىزنى ئەسكەرتىۋاتىدۇ.
ئەمدى ئايىغى چىقىپ مېڭىشقا تەمشەلگەن ئۇيغۇر كومپيۇتېر ئىشلىرىمىز بىزنىڭ قەۋىمدىكى چوڭ-كىچىك ، كەسپىي ۋە پارتىزان ئەزالىرىمىزنىڭ تېرىشىشى نەتىجىسىدە شەكىللەنگەن، بۇندىن كىيىنكى تەرەققىياتىمىزمۇ ھەم مۇشۇ سۆيۈملۈك كىشىللىرىمىزدىن ئايرىلالمايدۇ،«بۇلۇت ئىنقىلاۋى» بىزدىن ئىلگىركى ھەرقانداق بىر ۋاقىتا ئوخشىمايدىغان ئۆزگىچە تىز سۈرئەتتە ئۆگەنمىسەك ۋە ئۆگەتمىسەك بولمايدىغانلىقىمىزنى تەلەپ قىلۋاتىدۇ، لىكىن مۇشۇنداق بىر پەيىتتە بىزدىكى، بۇ مەۋھۇم دۇنيادىكى «تەرەقىيات روھى» سۇسلاپ قالغاندەك بىلىنىۋاتىدۇ، بەلكىم كىشىللىرىمىزنىڭ كۆڭلى سۇنۇق بولىشى مومكىن،بۇنى ھەممىمىز چۈشىنىمىز، بۇ «مەۋھۇم دۇنيا» بىزنى رىيازەت چەكتۈردى، بىزلەرگە ئازاپلارنى ئېلىپ كەلدى، لىكىن بۇ سەۋەبلىك بىز  بۇ ساھەدىكى ئىزدىنىش، تەتقىقاتلىرىمىزنى توختاتساق قەتئىي بولمايدۇ، توردا يۈرگەن ھەربىرىمىزگە ئايان، بىزدە شەكىللەنگەن قېيداش پىسخىكىسى بىزنى چۈشكۈنلەشتۈرسە چۈشكۈنلەشتۈردىكى ھەرگىز ئويغىتىپ ئۆگەن دىمەيدۇ، شۇڭا «كۆڭلى سۇنغان» تورداشلارنىڭ مائۇسنى قولىغا قايتا ئېلىشىنى كونۇپكا تاختىسى ئارقىلىق ئۆگەنگەنلىرىنى بىلمىگەنلەرگە ئۆگتىشىنى، كەسپىي ساھە ۋە ئۆزلىگىدىن تېرشىپ ئۇستازلىرىمىز قاتارىغا ئۆتكەن ئەزىزلىرىمىزنىڭ بىزگە باش بولۇپ بۇ ساھەدە قايتىدىن بىر ھاياتى ئۇرغۇش دەۋرىنىڭ كىلىشى ئۈچۈن مۇنازىرىلەرنى باش بوپ باشلىشىنى ئۆزىنىڭ دەۋىر ۋە ئۇيغۇر كومپيۇتېر ئىشلىرى ئالدىدىكى يۈكسەك مەسئۇلىيىتىنى ئادا قىلىشىنى ئۈمىد قىلىمەن ۋە ئۆتىنىمەن.
(مەزكۇر تېمىنى تورداشلارنىڭ توربەتلىرىدە ۋە بىلوگلىرىدا ئېلان قىلىپ قويىشىنى سەمىمىي ئۈمىد قىلىمەن)

تولۇق ئوقۇش

ئېچىش ئېغزى ھەققىدە

بايرامدىن پايدىلىنىپ «تام ئاتلاپ» بىرقانچە ئىش قىلدىم،
 1- [url=http://qutbilik.wordpress.com/]ۋوردپرېسس بىلوگىمغا[/url] يوللانغان ماقالىنى بىۋاستە تىۋىتىر ۋە فېيسبوكقا يوللىنىدىغان قىلىپ تەڭشەپ قويدۇم.
 2-بىلوگسىپوتتىكى بىلوگىمغا بەلگىلەنگەن ئېلخەت ئادىرىسىغا ماقالە يوللاش ئارقىلىق تېما يوللىغىلى بولىدىغان قىلىپ تەڭشىۋالدىم.
 3-يۇتۇبېدىكى فىلىم يوللاش بىتىمگە فىلىم چىقىرىش ئۈچۈن بەلگىلەنگەن ئېلخەت ئادىرىسىغا فىلىمنى يوللاش ئارقىلىقلا يۇتۇبېغا فىلىم يوللاش مەقسىتىگە يەتكىلى بولىدىغان قىلدىم.
 4-يۇتۇبېغا يوللانغان ھەرقانداق فىلىمنى ئاپتوماتىك ھالدا تىۋىتېر ، فېيسبوك،بىلوگسىپوت ۋە گوگېل بۇز لارغا ھەمبەھىر بولىدىغان قىلىپ قويدۇم.
 5-Flickr دىكى رەسىملىرىمنى گوگېل بۇزغا باغلاپ قويدۇم.
 6-ئاندرويىد سەھنىسىدىكى ۋوردپرېسنىڭ ماقالە يوللايدىغان ئابونىت نۇسخىسىنى ئۆزلەشتۈردۈم.
 قىلغان مۇشۇ ئىشلىرىمنىڭ ھەممىسى بەت ئاچقۇچىلار قالدۇرۇپ قويغان ئېچىش ئېغىزى ئارقىلىق بولدى دەپ ئويلايمەن. چوڭ توربەتلەرنىڭ ئېچىش ئېغىزى تەمىنلىشى جەھەتتە بىر بىرىنى قوللىشى بەك ياخشى ئىكەن. 
---------------------------------------------------------
 [url=http://www.bilik.biz/bbs/thread-22729-1-1.html]ئۇيغۇر بىكەتلىرى ۋە API ئېغىزى [/url]دىگەن تىمىدا ئەزالار مەركىزى قۇرۇشنىڭ گىپى بولۇپ ئۆتتى، مۇشۇ گوگېلنىڭ ئابونىت نۇمۇرىنى ئۆزىمىزنىڭ بەتلىرىدە ئىشلەيدىغان قىلىپ قويساق قانداق بولار؟ 
مەسىلەن : گوگېلنىڭ ئابونىت نۇمۇرى ئارقىلىق كىرىمىز، ئاندىن گوگېلنىڭ تەمىنلىگەن مۇلازىمەت دائىرسىدىكى لازىملىق مۇلازىمەتلەرنى تور بىتىمىزگە ئىشلىتىمىز، يوللىغان تېمىللىرىمىزدارەسىم ئىشلەتمەچى بولساق گوگېلنىڭ رەسىم مۇلازىمىتىدىكى رەسىمنى ئىشلىتىمىز، فىلىم ئىشلەتمەكچى بولساق گوگېلنىڭ فىلىم مۇلازىمىتىرى بولغان يۇتۇبېدىن ئادىرىسنى يۆتكەپ ئىشلىتىمىز،ھۆججەت ئىشلەتمەكچى بولساق گوگېل تەمىنلىگەن ھۆججەت مۇلازىمىتىرنىڭ ھۆججەتلىرىنى ئىشلىتىمىز، توربەتلىرىمىزدە تۇرۇپلا گوگېلنىڭ ئېلخەت مۇلازىمىتىنى ئىشلىتەلەيمىز، يېڭى تىما يوللانغان ھامان ھەرقايسى ئەزالارنىڭ ئېلخەت ئادىرىسىغا ھەمدە Gtalk قۇرالىغا ئۇچۇر بولۇپ ماڭىدىغان قىلىمىز، ئاشۇ ئەزانىڭ بىلوگسىپوتىغا تىما بولۇپ ماڭىدىغان قىلىمىز، ئەزالار «توردا بار» بوپ قالسا بىر كۇنۇپكىنى بېسىپلا گوگېلنىڭ Gtalk قۇرالىنى قوزغىتىپ ئانا تىلدا بەھۇزۇر پاراڭلىشالايمىز، Gtalk تىكى مەلۇم بىر ئابونىتقا( مەسىلەن [email]bilik@gmail.com[/email] دىگەندەك ) ماقالە ئېۋەتىش ئارقىلىق بىلىككە ماقالە يوللىغىنى بولىدىغان قىلىمىز، يەنە شۇ ئابونىتقا ئېلخەت ئېۋەتىش ئارقىلىق ماقالە يوللىغىنى بولىدىغان قىلىمىز، يوللىغان تېمىللىرىمىز گوگېل بۇز غا،فېيسبوكقا، تىۋىتېرگە ئاپتوماتىك ھەمبەھىر بولىدىغان قىلىمىز،(دۇنيا بىلەن ماس قەدەمدە ماڭىمىز ;P ) بۇنداقتا نۇرغۇن كىشىلەرگە تەۋىسيە قىلىپ قويغىلى بولدۇ دە كۆرۈش مىقدارىنى ئاشۇرغىلى مەقسىتىگە يەتكىلى بولىدۇ.
 ماۋۇ ئېچىش ئېغىزى ھەققىدە قىلغان خىياللىرىم بەك فانتازىيە بوپ كەتمىگەندۇ ھە;P ؟ يېقىندىن بېرى خام خىيالنى كۆپ قىلدىغان بوپ قالدىم، ئەيىپكە بۇيرىماڭلار، بۇلارقىلغىنى بولمايدىغان ئىشلار ئەمەس دەپ ئويلايمەن، شۇڭا مۇشۇ ھەقتە بىر تېخنىكىلىق پاراڭلارنى قىلىشساق قانداق ؟ 


تولۇق ئوقۇش